کد مطلب:48124 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

آيا در دنيا، زمان از گردش زمين به دور خورشيد و به دور خود به وجود آمده، يا اين كه بنابر فرمايش قرآن، زمين و ماه و خورشيد، براي محاسبة اوقات آفريده شده است و زمان، يك مخلوق جداگانه و پيرو هيچ عاملي جز ذات اقدس خدا نيست؟

به نظر ميرسد شما در پرسش خود، به دو مطلب اشاره كردهايد; يكي مسئلة ماهيت و چگونگي خلقت زمان و ديگري استفاده از اين پديده و مخلوق الهي و تسخير و تقويم آن به وسيلة بشر; اما مسئلة چيستي و ماهيت زمان، نظريات فراواني نقل شده كه براي اطلاع از آنها ميتوانيد به كتاب شفاي شيخ الرئيس، بخش طبيعيات آن و كتاب نهايةالحكمة علامه طباطبائي(ره) مراجعه كنيد. امّا در يك مسئله، تقريباً تمام فلاسفة اسلامي، نظر يكساني دارند كه زمان، نوعي مقدار و كميّت متصل است كه ويژگي آن، قرارناپذيري ميباشد و به واسطة حركت، بر اجسام عارض ميشود; به عبارت ديگر، مقولة حركت ـ كه از خواص انفكاكناپذير اجسام است ـ واسطة ثبوت و عروض زمان، براي مادّه و جسم است (آموزش فلسفه، استادمحمدتقي مصباح يزدي ،ص 150 ـ 161، نشر سازمان تبليغات اسلامي.); پس بنابر قول مشهور، وجود زمان، يك وجود تبعي است; يعني هر جا حركت باشد، به دنبال او، زمان هم هست ; در نتيجه هر جا حركت نباشد، زمان هم وجود ندارد.

امّا مطلب دوّم: اين بخش از بحث به استفاده از زمان مربوط است ; در اين باره بايد بگوييم: چنان كه بشر بسياري از مخلوقات را اسير و تسخير خود كرده و از آنها براي رسيدن به مقاصد خود، استفاده ميكند، با زمان نيز چنين كرده است ; يعني آن را به وسيلة حوادث منظم و پديدههاي مهم، رام كرده و از آن بهره ميبرد. خداوند در قرآن مجيد، فقط به همين قسمت اشاره ميفرمايد: يعني قرآن به جاي آن كه از ماهيّت و خلقت زمان سخن بگويد، از آن چه مربوط به كار بشر است سخن ميگويد، زيرا قرآن، كتاب هدايت است و تا جايي كه امكان دارد، در بارة اشيا و پديدههايي كه به افعال انسان مربوط ميشود: سخن ميگويد: يَس ?‹َلونَكَ عَنِ الاَهِلَّةِ قُل هِيَ مَوَقيتُ لِلنّاسِ والحَجِّ;(بقره، 189) در بارة هلالهاي ماه از تو ميپرسند :بگو: آنها، بيان اوقات ]و تقويم طبيعي[ براي ]نظام زندگي[ مردم ]و تعيين وقت[ حج است. اگر ملاحظه كنيد، در اين آية شريفه، سخن از خلقت وقت نيست، بلكه سخن از تعيين وقت ـ توسط اهلّه ـ است تا انسان، به اين وسيله، زندگي خود را نظام داده اوقات اعمال شرعي خود را تشخيص دهد.